Deze maand hosten we in onze rubriek “focus op een partner” Annick Spaans, van ZLTO. Ze zal ons haar interesse in het NetPoulSafe-project en de sleutelrol van ZLTO bij het bouwen van het NetPoulSafe-netwerk uitleggen.
Hallo Annick, zou je ons kunnen uitleggen wat je positie is in ZLTO en wat je zorg is met biosecurity?
Mijn naam is Annick Spaans en werk als projectmanager bij ZLTO. ZLTO is een organisatie die de belangen behartigt van boeren en telers in Zuid-Nederland. Ongeveer 13.000 boeren en telers zijn lid van onze vereniging. Samen met hen werken we aan een innovatieve en duurzame productie van gezonde voeding. Mijn functie is Project Expert Voedselzekerheid & Gezondheid, waarin ik voornamelijk werk op het gebied van diergezondheid en bioveiligheid, in verschillende diersectoren. Namens ZLTO ben ik betrokken bij verschillende Europese H2020 projecten: ONTWAPENEN, ROADMAP en natuurlijk NetPoulSafe.
Mijn zorgen over bioveiligheid liggen op twee niveaus. Ten eerste vind ik dat niet alleen de boer moet zorgen voor een goede bioveiligheid op de boerderij, maar dat ook de bezoekers van de boerderij zich hiervoor verantwoordelijk moeten voelen, zoals de vangstteams, leveranciers en adviseurs. Ik denk dat de communicatie tussen de boer en de bezoekers wat dat betreft beter kan. Ten tweede vind ik het zorgwekkend dat bioveiligheidsmaatregelen soms nog worden vergeten als er sprake is van een urgente situatie. Hoe ervoor te zorgen dat in dergelijke situaties bioveiligheid nog steeds een prioriteit blijft, maar praktisch, is de uitdaging.
Waarom was u geïnteresseerd om deel te nemen aan het NetPoulSafe-project?
In deze tijden van Aviaire Influenza, waarin ook andere (zoönotische) ziekten kunnen voorkomen, is het van belang om de kans op introductie van ziekteverwekkers op pluimveebedrijven zoveel mogelijk te verkleinen. In Nederland denk ik dat het bioveiligheidsniveau op pluimveebedrijven al behoorlijk hoog is, maar we kunnen het nog finetunen. Met biosecurity is de boerderij zo sterk als de zwakste schakel.
Wie zijn de betrokken leden van uw team en wat is hun rol?
Vanuit ZLTO werk ik samen met Caroline Huetink en Martine Dellevoet aan het NetPoulSafe project. Samen vormen we een goed brainstormteam over de voortgang van het project in Nederland. Caroline ondersteunt mij vooral met haar veterinaire achtergrond, haar grote netwerk en haar kennis van actuele ontwikkelingen in het vakgebied. Martine helpt met de financiële processen van het project en ondersteunt met creatieve ideeën om het project zo goed mogelijk uit te voeren.
De GD is onderaannemer in het project. Samen met Willem Dekkers van de GD voer ik de validatiefase uit, waarin we online werken met pilotboeren en hun dierenarts en/of adviseur om de biosecurity compliance op boerderijniveau te verbeteren.
Een andere organisatie waar ik nauw mee samenwerk is AVINED, de brancheorganisatie van de Nederlandse pluimveesector. AVINED assisteert bij de praktische uitvoering van het project. Ook helpt ZLTO de Nederlandse hygiënescan van AVINED te optimaliseren: een win-winsituatie voor beide partijen.
ZLTO is WP1-leider, met de missie om het AKIS-netwerk op te bouwen. Kunt u alstublieft uitleggen wat AKIS is, en waarom het belangrijk is om een AKIS-netwerk te bouwen voor het NetPoulSafe-project?
AKIS (Agricultural Knowledge and Innovations System) is een nuttig concept dat mensen en organisaties verbindt om wederzijds leren te bevorderen, om landbouwgerelateerde technologie, kennis en informatie te genereren, delen en gebruiken. Een sterke AKIS is essentieel om de initiatie en ontwikkeling van innovatieprojecten te stimuleren, de resultaten ervan te verspreiden en zo breed mogelijk te gebruiken.
We streven ernaar om de hele waardeketen van pluimvee te betrekken bij NetPoulSafe om betere ondersteuning te vinden voor de naleving van bioveiligheid in de hele sector.
Hoe ziet het NetPoulSafe AKIS-netwerk er op dit moment uit en hoe is het u tot nu toe gelukt om dit AKIS-netwerk op te zetten?
Op dit moment hebben 750 AKIS contact gehad over het project in zeven Europese landen. Meer dan de helft van het AKIS-netwerk (55%) bestaat uit boeren. Een kwart van het netwerk bestaat uit onderzoeksinstituten, adviseurs en dierenartsen. Het andere kwart vertegenwoordigt een breed scala aan actoren in de waardeketen, zoals producentenorganisaties, openbare instellingen en integraties. Zij hebben bijgedragen aan verschillende activiteiten, zoals het afnemen van interviews over bioveiligheid, het beoordelen van de nieuwe versies van de BioCheck, betrokkenheid bij de proefbedrijfsvalidatiefase en/of communicatieactiviteiten.
Wat zijn de volgende stappen?
We brengen de AKIS-leden graag bij elkaar om kennisuitwisseling mogelijk te maken. We zijn van plan om online bijeenkomsten te organiseren, zowel op nationaal als internationaal niveau. Biosecurity compliance zal het onderwerp zijn van deze bijeenkomsten, maar dan in een breder perspectief. Hierbij kunt u denken aan voedselveiligheid en voedselzekerheid. Hierdoor zullen deze bijeenkomsten van toegevoegde waarde zijn voor het gehele AKIS-netwerk.
U begint nu aan de validatiefase op Nederlandse boerderijen. Kun je ons vertellen wat je de komende weken gaat opzetten en wat je hiervan verwacht?
In Nederland hebben we een 1-jarig online traject waarin we groepssessies en coaching op boerderijniveau combineren. In maart zijn we het traject gestart met pluimveehouders en hun dierenartsen en adviseurs. Eerst hadden we een algemene vergadering over biosecurity. Twee weken later hadden we een bijeenkomst om uitleg te geven over de coachingmethodiek die in de vervolgsessies zal worden toegepast. In mei hebben we per deelsector een bijeenkomst gehad over landbouwzonering, waarbij we gebruik hebben gemaakt van Google Maps satellietbeelden en Paint 3D. Daarnaast lieten de boeren hun boerderijen aan elkaar zien aan de hand van foto's van essentiële bioveiligheidsgebieden. De deelnemers geven aan dat de bijeenkomsten steeds interessanter worden.
Na de zomerperiode starten we met coaching op bedrijfsniveau – de boer werkt samen met zijn dierenarts en/of voeradviseur aan bedrijfsspecifieke acties om de bioveiligheid te verbeteren. Ik verwacht dat door het faciliteren van deze coachingsessies biosecurity weer een hogere prioriteit krijgt, verfijnd wordt en er een plan van aanpak komt om dit te implementeren en in stand te houden.
Wat wil je nog toevoegen?
In eerste instantie was de coronacrisis de belangrijkste reden om het coachingstraject online te doen. Ondertussen is er een veel dringender reden voor deze online aanpak: de aanhoudende vogelgriep. Het is mooi om te zien hoe we meer uit online meetings kunnen halen en zo de kans op ziekte-introductie op de boerderij verkleinen. Tot nu toe een succes!